| RAS ONDERZOEK NIJLGANS (Alopochen aegyptiacus) In 1999 ben ik in het kader van RAS-project begonnen met het ringen van Nijlganzen in de Arnhemse stadsparken. Het onderzoek is direct gestart toen de eerste broedparen zich in de Arnhemse parken vestigden. Totaal zitten er in de Arnhemse parken ca. 10 broedparen die succesvol broeden. Dit aantal is al jaren min of meer stabiel. Maar in voorjaar komen vooral in Sonsbeek enkele 10tallen paren kijken, in de hoop hier een broedplek te kunnen veroveren. Van al deze (potentiële) broedvogels kunnen de metalen ringen met de telescoop vrij eenvoudig worden afgelezen. In 2009 ben ik in Arnhem gestart met het kleurringen van jonge en adulte Nijlganzen. Er wordt een combinatie van twee kleurringen gebruikt, aan iedere poot 1 kleurring. Op elke ring staat een letter of een cijfer. Tevens zijn er ringen met één, twee, of drie horizontale strepen gebruikt. Daarnaast draagt iedere gekleurringde Nijlgans boven het loopbeen een metalen ring van Vogeltrekstaion Arnhem. De in 2009 en 2010 in Arnhem gekleurringde Nijlganzen hebben veel extra waarnemingen opgeleverd. Met behulp van een bijdrage van het Faunafonds is het onderzoek uitgebreid en zijn met ingang van het jaar 2011 ook veel Nijlganzen geringd in onder andere de steden Den Haag en Amsterdam. Interessante publicaties: Voorkomen in Fryslân van in Groningen geringde Nijlganzen (Alopochen aegyptiacus). Twirre 27, jaargang 2017, pagina 13-18. Auteur: Klaas van Dijk. Nijlgans zit bijna vier maanden op hetzelfde nest. De Grauwe Gors jaargang 2012, pagina 30-33. Auteur: Klaas van Dijk. Een geval van adoptie van kuikens van Wilde Eend door Nijlgans . De Grauwe Gors jaargang 2011, pagina 70-73. Auteur: Klaas van Dijk. Double broods, post-hatching brood amalgamation and other notes on the breeding biology of Egyptian geese (Alopochen Aegyptiacus) in The Netherlands. Auteur: Klaas van Dijk Nijlganskuikens succesvol opgevoed door een soepeend. De Grauwe Gors jaargang 42, 2015, pagina 42-45. Auteur: Klaas van Dijk. Resultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen (SOVON rapport 2013/74). Auteurs: Frank Majoor & Berend Voslamber. Geboortedispersie van Nijlganzen van Nederland naar Duitsland en vice versa (Limosa 84 (2011): 82-84. Auteurs: Klaas van dijk & Frank Majoor. Aantal gekleurringde Nijlganzen: Arnhem: 212 Den Haag: 192 Amsterdam: 68 Limburg: 41 Groningen: 17 Gebruikte kleuren: Arnhem (en elders): links wit en rechts geel Den Haag: links blauw en rechts wit Amsterdam: links geel en rechts blauw Groningen: links rood en rechts wit Limburg: links geel en rechts rood Daarnaast zijn er in Den Haag en Amsterdam enkele vogels geringd met links wit en rechts wit of links geel en rechts geel. Waarnemingen van gekleurringde Nijlganzen zijn zeer welkom! De aflezingen kunnen worden ingevoerd op Geese.org of de gegevens kunnen worden gemaild naar mijnE-mail: . Kaarten met alle terugmeldingen van mijn RAS Nijlganzen project zijn (per stad) hier te bekijken.   Nijlganzen vangen en ringen ten behoeve van onderzoek SOVON. Den Haag, 10 juli 2011. Foto: Benny Middendorp. Later volgen nog meer foto´s, o.a. van de rui. Hieronder een video waarbij Nijlganzen worden gevangen (© Benny Middendorp). Ringplaatsen (red
markers) in Nederland van door Frank Majoor gekleurringde
Nijlganzen
© Google Maps: markers
aanklikbaar, inzoomen, uitzoomen en schuiven is mogelijk
Lees hier meer over de terugmeldingen (laatst bijgewerkt: 05-09-2010). Op 20 juli 2011 heeft TV Gelderland in een nieuwsitem aandacht besteed aan de ringactiviteiten aan Nijlganzen door Frank Majoor. Kijk hier: de uitzending met Frank Majoor begint na 12 minuten en 21 seconden. Onderstaande foto's tonen de o.a. de verschillende ruistadia van de gevangen en gekleurringde Nijlganzen. Den Haag, 10 juli 2011 (© Benny Middendorp).
 Familie Nijlgans met twee generaties jongen. Arnhem, half juni 2009. Foto: Koos Dansen
Meer over de overleving van Nijlganzen is te lezen in het artikel "Overleving van Nijlganzen rondom Arnhem 1999 - 2009" (Henk van der Jeugd & Frank Majoor). Het vangen en kleurrringen van de eerste Nijlganzen in 2009, park Sonsbeek, Armhem op 26 april 2009. Zie de aanvallen van de ouders na het vangen van de jongen. Foto's: Harvey van Diek.
Terugmeldingen De meeste meldingen van Nijlganzen zijn van (potentiele) broedvogels, afgelezen in de Arnhemse stadsparken. In de parken zijn de metalen ringen met de verrekijker of telescoop meestal makkelijk af te lezen. Maar van buiten het studiegebied komen slechts enkele meldingen van metalen ringen binnen. De meeste daarvan zijn geschoten exemplaren. De verste melding komt uit Noord-Duitsland. Deze vogel is na ruim 3 jaar geschoten op 376 km van zijn geboorteplaats! In 2009 is gestart met het kleurringen van Nijlganzen. Direct na het uitvliegen van de eerste gekleurringde jongen kwamen de aflezingen van buiten het studie gebied al binnen. Deze meldingen kwamen vanuit alle richtingen (zie onderstaande kaart). Al deze meldingen suggereren dat de in Arnhem geboren vogels zich ver buiten het studiegebied kunnen vestigen. Een eerste bevestiging van deze veronderstelling is een aflezing van een gekleurringde man Nijlgans met 5 jongen uit Essen in Duitsland (foto's zie onder). Deze broedde op een afstand van 93 kilometer van de ringplek. Opmerkelijk is dat deze vogel al op op een leeftijd van 1 jaar een geslaagd broedsel heeft voortgebracht. Eén jaar oude vogels broeden wel vaker, maar zelden succesvol.
Foto's: Uwe van Hoorn
Krantenberichten over de Nijlgans die in Duitsland is afgelezen:    Frank Majoor ringt een Nijlgans, zomer 2008. © Anne-Marie Hamming. Broedbiologie Nijlgans De Nijlgans is oorspronkelijk afkomstig uit Afrika ten zuiden van de Sahara. Daar broeden ze meestal aan het begin van het regenseizoen. Circa 10% van de broedvogels in Afrika heeft een tweede broedsel. De eieren worden ca. 29 dagen bebroed en de jongen zijn na ca. 72 dagen vliegvlug. De eerste Nijlgans in Nederland broedde in 1967 nabij Den Haag. In Nederland broedt de Nijlgans meestal in het (vroege) voorjaar. In de stadsparken van Arnhem zijn jaarlijks al in januari of februari de eerste paren met jongen waar te nemen. En de vroegste ooit kreeg half december 2004 jongen. De vroege (2-3) paren hebben vaak een tweede broedsel. Per succesvol broedsel worden doorgaans 5-10 jongen vliegvlug. Buiten de stad worden de eerste jongen eind maart gezien. De winter van 2008/2009 was koud, met een vorstperiode van eind december tot eind januari. De vroege paren hebben hier behoorlijk last van gehad. Zo ook het paar in de vijver bij het Musis Sacrum, in het centrum van Arnhem. De man van dit paar heb ik geringd als adult in 2001 en heeft nu zijn derde vrouw. Zijn huidige partner is geringd als pull in 2005, en ze zijn samen sinds 2007. Op 1 januari 2009 liep het paar met pas geboren jongen over het ijs… maar dat lief niet goed af (zie foto onderaan deze pagina). Drie weken later waren alle jongen dood. Desondanks slaagde dit paar er in om toch nog twee broedsel vliegvlug te krijgen! Deze man heeft jaarlijks succesvolle 2 broedsels. Maar twee generaties jongen tegelijkertijd heb ik nooit gezien (zie foto boven aan deze pagina)! Ook in de literatuur kan ik er niets over vinden. De oude jongen waren zo nu en dan agressief tegen de kleine jongen. Daarom was de man meestal bij de oude jongen en de vrouw bij de kleine jongen. Maar gebroederlijk bij elkaar staan kon ook. In onderstaande tabel staan de waarnemingen weergegeven.
 Familie Nijlgans met pas geboren jongen op het ijs. Arnhem, 1 januari 2009. Foto: Frank Majoor. |
In het artikel Aspects of the biology of Egyptian Goose Alopochen aegyptiacus colonizing The Netherlands wordt door Rob Lensink onder andere ingegaan op de populatie-ontwikkeling van Nijlganzen in ons land.
© Frank Majoor. Website update 12-12-2017.
E-mail:
E-mail: